Agressieregulatie. Energie in juiste banen leiden...

Boos zijn is volgens mij een van de meest primaire emoties die wij kennen. Net als bijvoorbeeld verdrietig of blij zijn is het een emotie die instinctief in ons opkomt en zich wil uiten. Desondanks leren wij echter onze kinderen van jongs af aan om deze emotie te onderdrukken. Boze kinderen worden gestraft want het is niet ‘netjes’, niet ‘gepast’ en erg onaardig om boos te zijn. Daarbij leren we kinderen over het algemeen geen alternatief omtrent hoe of wanneer ze dan wel aan hun gevoel mogen toegeven.

    Boos bn, bw; bozer, boost

1. kwaad, nijdig: ~ worden op iem; ~ zijn om of over, in een boze bui;

2. kwaadaardig, verderfelijk: met ~ opzet; boze geesten duivels;  een boze ziekte

3. slecht:boze tijden zorgelijke; het is bar en ~ heel erg; z boze

Jong geleerd, oud gedaan en dus ook op latere leeftijd wordt van iedereen verwacht aan de ‘beschavingsnorm’ te voldoen en je emoties niet te tonen. Boosheid wordt gezien als overbodig en onfatsoenlijk. Daarbij getuigt boos gedrag van onmacht en zwakte aangezien volwassen mensen alles behoren op te kunnen lossen met een beschaafd gesprek. In slechts enkele situaties wordt in het bedrijfsleven boosheid wel gewaardeerd, maar dan noemt men het ‘functioneel boos worden’. En dan mag het want dan heb je er over nagedacht en speel je de emotie even om je redenatie wat extra kracht bij te zetten.

Boos zijn is niet gewenst en niet normaal volgens onze huidige standaard. Maar dat betekent niet dat de instinctieve drang van deze emotie uitgeschakeld is. Zodoende lopen veel mensen met boosheid die ze niet kunnen uiten omdat het niet getoond mag worden. En opgekropte emoties leiden vaak tot fysieke en/of mentale (psychische) problemen, daar is de medische wetenschap het inmiddels wel over eens. De energie van deze emoties zal er namelijk alles aan doen om zich op de een of andere manier te manifesteren. Zo kunnen vastzittende emoties uiteindelijk leiden tot ziekte, gebrek, frustraties of dwangmatig gedrag.

    Agres-sie (de ~ (v), ~s)

1. bedreiging of aantasting met geweld

2. vijandelijke aanval

Verwaarloosde boosheid (die zich niet heeft kunnen uiten) kan naar buiten komen in de vorm van agressief gedrag. En agressief gedrag is iets wat niet geaccepteerd wordt in onze maatschappij. Agressieve kinderen bijvoorbeeld zijn fout, stout en 'niet normaal'. Ze worden daarom veelal afgezonderd van de andere kinderen en meestal wordt er met allerlei vormen van speciaal onderwijs een poging gedaan het 'normgedrag' meer naar boven te halen en de agressiviteit meer de kop in te drukken. Maar ik denk dat agressieve gevoelens niet de kop moeten worden ingedrukt; volgens mij is het beter ze gecontroleerd los te laten.

Op zich is er volgens mij niets mis met boosheid. Er is niets verkeerd aan iemand vertellen dat je heel erg boos op hem of haar bent. Je kunt zelfs tegen iemand zeggen dat je zo boos bent dat je hem of haar wel iets aan zou kunnen doen. Die gedachte uitspreken is volgens mij niet verkeerd, hem uitvoeren wel. Zelfs agressieve gevoelens hoeven op zich helemaal niet verkeerd te zijn, zolang we ze maar gebruiken om er iets goeds mee te doen. Instinctief zijn wij nou eenmaal jagers die vechten om te overleven en het is biologisch gezien dan ook heel normaal dat deze emotie in ons lichaam zit. Dat het woordenboek allerlei negatieve omschrijvingen als bedreiging, aantasting en vijandelijk gebruikt heeft slechts te maken met de inhoud die wij zelf aan het begrip geven. Agressieve emotie die in de juiste banen wordt geleid kan denk ik heel waardevol, productief en onschadelijk zijn. Zo heb ik zelf mijn persoonlijke woede/agressie tot ver in mijn sportcarrière als brandstof kunnen gebruiken om mijn sportieve doelen te behalen. Daarmee heb ik niets of niemand kwaad gedaan, ik heb enkel de woede in mij aangewend om er iets productiefs mee te doen. Als je die bal van negatieve energie namelijk eenmaal kunt controleren kun je het gebruiken voor je eigen nut. Energie is energie, en het maakt jou lichaam niet uit wat jij kiest ermee te doen. Of je jezelf nou helemaal leeg slaat tegen een bokszak, de auto vreselijk gaat oppoetsen, de zolder enorm gaat opruimen of een flink stuk gaat hardlopen, het ontspannende effect op je lichaam is hetzelfde.

Sinds onze jeugd zijn we geconditioneerd in het beheersen van onze emoties,

Maar het is beter om agressieve gevoelens te voorkomen. En dat kan door boosheid vroegtijdig in goede banen te leiden. Want boosheid die geen kans krijgt zich te uiten kan op den duur omgezet worden in (oncontroleerbare) agressie. Nou lijkt het overigens al gauw dat agressieve gevoelens enkel voortkomen uit de wens te willen overheersen of domineren, maar dat is denk ik lang niet altijd zo. Ik denk dat veel agressief gedrag juist voortkomt uit bijvoorbeeld gevoelens van onzekerheid, onveiligheid en angst. Door te overcompenseren met agressief gedrag worden deze eigenschappen als het ware gecamoufleerd. Ikzelf bijvoorbeeld ben van nature niet agressief aangelegd. Maar ik had wel veel verdriet en ik voelde me belazerd door de wereld. Dat maakte enorme woede in mij los. Toen ik met kickboksen in aanraking kwam merkte ik dat ik al mijn frustratie en boosheid op een positieve manier kwijt kon in de training. En na jaren van heel fanatiek trainen realiseerde ik me op een bepaald moment dat de boosheid weg was. Het verdriet was blijkbaar stukje bij beetje verwerkt.

Kickboksen wordt door velen gezien als een agressieve sport. Er wordt immers geschopt en geslagen en dat is niet bepaald sociaal gewenst gedrag. Nou ben ik Wereldkampioen kickboksen dus dan zou ik logischerwijs de 'opper-agressieveling' moeten zijn. Maar weet je wat ik nou vaak mis in mijn partijen? Juist ja, een stukje agressie. Die agressie mis ik omdat ik mijn dagelijkse portie boosheid en frustratie nog dezelfde dag kwijtraak tijdens mijn training. Vechten is zodoende voor mij niets anders dan een spel waarin de beste, handigste en meest gedreven vechter behoort te winnen. Ik heb in principe dan ook geen enkele negatieve emotie naar mijn tegenstander toe. Hij is puur een obstakel die mijn overwinning in de weg wil staan, en dus moet hij het ontgelden volgens de regels van het spel.

Nou is het natuurlijk best prettig dat ik in het dagelijks leven geen last heb van opgekropte boosheid, maar in een fysiek spel als een kickbokswedstrijd is een stukje agressie erg gewenst en daarom probeer ik dat op een dergelijk moment kunstmatig bij mezelf op te roepen. Gelukkig lukt dat meestal wel omdat je jezelf in principe alles wijs kunt maken. Een mens kan zich in principe over elke hersenspinsel boos of agressief maken en zich zodoende opladen voor bijvoorbeeld een wedstrijd.

Sporten is voor mij dus een goed alternatief om van mijn natuurlijke boosheid af te komen. En naar mijn mening is het voor ieder mens gezond om een dergelijke manier te hebben die boosheid en andere emoties laat afvloeien. Meestal werkt een fysieke activiteit hiervoor het beste aangezien deze het dichtst bij de natuurlijke 'vechten of vluchten' reactie komt die het lichaam wenst. Vechtsport werkt om dezelfde reden vaak enorm bevrijdend. Jezelf leeg stompen en trappen tegen een bokszak benaderd heel goed de 'vecht-impuls' die je lichaam vraagt bij boosheid. Stress, frustraties en boosheid maken namelijk adrenaline aan en daar wil je lichaam naar handelen. Indien je langdurig verzet geeft aan de werking van dit hormoon komt je lichaam op den duur ernstig in de war.

          Regulariseren -seerde, h geregulariseerd

          Regelmatig maken, bijv. de loop van een rivier

    Regulatie v –s

1. regeling of ordening

2. het in de normale stand of tot normale verhoudingen (terug-)brengen

Ik ben door mijn eigen ervaring in de vechtsport mateloos geïnteresseerd geraakt in agressieve gevoelens en de wijze waarop bijbehorend gedrag is bij te sturen. Ik besef me daarbij dat enkel een beetje stoom afblazen op wat trapkussens geen volledige oplossing is. Maar het is wel een begin en met de juiste fysieke en mentale begeleiding zijn er denk ik een boel positieve effecten te bereiken.

Uiteraard zal de oorsprong van de emotie moeten worden onderzocht en begrepen door de deelnemer om tot daadwerkelijk inzicht te komen. Alles draait daarbij om het vinden van de juiste balans, en ik denk dat het laten afvloeien van overtollige energie (bijv. woede) kan helpen bij het in verhouding brengen van de natuurlijke energiebalans zodat er meer rust en ruimte ontstaat om naar de kern van de gevoelens te kijken. Vooral kinderen die op enige wijze vast lopen in hun ontwikkeling zijn vaak erg heftig in hun natuurlijke reacties en kunnen daarom volgens mij gebaat zijn bij het natuurlijk laten afvloeien van overtollige of opgekropte energie. En aangezien wij allemaal in meer of mindere mate volwassen kinderen zijn werkt dit volgens mij voor iedereen.

Agressieregulatie houdt zich bezig met in de gewenste verhoudingen (terug-)brengen van agressief gedrag. Daartoe moeten dus volgens mij allereerst emoties als boosheid worden begrepen en gestuurd. Algemeen bekende positieve effecten van agressieregulatie zijn bijvoorbeeld:

• Eigen grenzen en die van anderen beter herkennen;

• Beter in staat zijn om je in gezagsverhoudingen te manifesteren;

• Beter in je vel zitten, meer zelfvertrouwen en zelfbeheersing;

• Beter kunnen omgaan met kritiek en aanspraak op gedrag.

Maar ieder mens is uniek en daarom zijn volgens mij voor dit soort dingen geen standaard plannen te maken. Inlevingsvermogen, gevoel en ervaring zijn volgens mij heel belangrijk en daarom wil ik binnenkort meer gaan werken met kinderen en jongeren om ervaring op te doen en te leren wat ik voor hen kan betekenen. Daarbij ga ik in 2007 heel gericht een aantal intensieve cursussen omtrent agressieregulatie en weerbaarheid volgen. Geïnteresseerd? Aarzel niet om contact op te nemen! (info@raystaring.nl)